Godverdomme

De laffe gek wacht het uiterst gemankeerde genie op met een pistool en een mes. 2 november 2004, half negen 's ochtends, de Linnaeusstraat in Amsterdam-Oost. Vlak voor de laffe gek acht schoten lost, de strot van het uiterste gemankeerde genie doorsnijdt en het mes vervolgens in zijn borst achterlaat, smeekt, bedelt, redeneert het uiterst gemankeerde genie om zijn leven. "Genade, genade," zegt hij. "We kunnen er toch over praten?" 

Tot zijn eigen teleurstelling overleeft de laffe gek het. Hij was liever gestorven; hem zou je nooit horen smeken om zijn leven, daarvoor is het hem te weinig waard. Sterven is voor hem heldhaftig. De politiekogels hadden een martelaar van hem moeten maken. Nou, jammer dan. 

Kunnen we er twintig jaar na die dag over praten? Hebben we de juiste woorden en toon gevonden om een zinnig gesprek te voeren over de talrijke keerzijdes van de radicale islam?

Het eerlijke antwoord: nee. Klopt, er worden verkiezingen op gewonnen, er wordt over geschreeuwd, maar er wordt amper over gesproken, het daadwerkelijke debat wordt gesmoord. Soms met de reële dreiging van messen, kogels en bommen, vaker met het verwijt van islamofobie. Al twintig jaar kijken we naar een kinderlijke tegenstelling. Ter rechterzijde nam de felheid logischerwijs toe; ter linkerzijde is de reflex op die reactie sussend, beschermend. Kinderlijk. Erover spreken? Die handschoen is helemaal niet opgepakt, maar ligt nog steeds op de Linnaeusstraat, bebloed en al. 

Eer vandaag de beste interviewer die Nederland ooit heeft gekend (sorry Ischa). Haal herinneringen aan hem op, ga vanmiddag naar de herdenking in De Balie, geniet van de video's hieronder. 

Twintig jaar alweer. Godverdomme man.

Welke idioot heeft dit bedacht?

Wat is er aan de hand? Geert Dales is in een boekwinkel geweest. Scheltema in de Amsterdamse binnenstad, meer specifiek. Toen hij nietsvermoedend de secties racisme, genderstudies, feminisme en passeerde, viel hem iets op. 

Van De Bolle Gogh, een in alle opzichten uitstekende Theo van Gogh-biografie van Jaap Cohen (zoon van Job) die een paar maanden terug verscheen, lag een stapel exemplaren op een merkwaardige plek: bovenop de kast met boeken over racisme, die dan weer grenst aan een kast met boeken over genderstudies, die dan weer grenst aan een kast met boeken over feminisme. Er bevinden zich allerlei UvA-gebouwen op loopafstand, dus het wemelt in dit specifieke pad vaak van de studenten die enkele pagina's Foucault hebben gelezen en nu meer willen weten over Het Grote Onrecht, waar het zich bevindt, wie er verantwoordelijk voor kan worden gehouden en hoe de onderliggende partij het best kan worden ondersteund. Hoewel het in dit gedeelte van Scheltema dus knap druk kan worden, zag Dales kans een en ander vast te leggen met behulp van zijn smartphone. 

Wat is daar erg aan? Scheltema wekt hiermee de indruk dat Theo van Gogh een racist is, of dat zijn hele leven en werk om racisme draaide. Op X vraagt Dales zich dan ook af: 'Welke idioot heeft dit bedacht?' Hiermee suggereert hij dat er sprake is van kwade opzet. 

Was Theo van Gogh een racist? Hij is door de rechter wel voor racisme veroordeeld. Maar, vrij naar Chris Klomp: een veroordeling voor racisme maakt je nog geen racist. Het ging in dit geval om grove grappen die Van Gogh over Leon de Winter maakte. Daarmee stuiten we direct op een pijnpunt. In een gezonde samenleving maakt iedereen grove grappen over Leon de Winter. Dus nee, Theo van Gogh was geen racist. De placering van het boek is daarmee inderdaad curieus. 

Ter zake. Is er sprake van kwade opzet? Een paar maanden geleden is Scheltema overgenomen door Amsterdamse concullega Athenaeum. Daar is het altijd een enorme teringzooi. Het enige dat Athenaeum van een tienerkamer onderscheidt is dat er overal boeken liggen. Mogelijk probeert Scheltema zich deze traditie nu toe te eigenen. 

Analyse van de door Dales geplaatste video laat namelijk zien dat er naast de stapel Van Gogh-biografiën meerdere stapels andere boeken op de kasten liggen. Zo ligt op de racisme-kast nog een boek waarin ene Kurt Wagner reconstrueert hoe Elon Musk Twitter in handen kreeg. Wij kunnen niet met zekerheid zeggen dat Elon Musk geen racist is, maar vinden hem wel een extreem mooie lul. Iets verderop, op het kastje 'genderstudies', ligt een stapel boeken over de politieke aardschok die Pim Fortuyn (ook een mooie lul) teweegbracht. Als er sprake is van opzet, raken we hier de weg een beetje kwijt. Er zijn q-drops die minder vragen oproepen. Wat heeft Fortuyn met genderstudies te maken? Wordt Laurens Buijs hier postuum aangewezen als zijn natuurlijke opvolger? Zit Laurens Buijs hier soms zelf achter? Weer iets verderop, boven het papierenbordje 'feminisme', ligt een stapel van een boek dat Stuurloos heet en daarnaast weer een boek over klimaatverandering. Wat wil Scheltema hier communiceren? Dat klimaatverandering wijvengezeik is? Onduidelijk.

Alleen in Amsterdam

Ploink, perscommuniqué van het paleis in de inbox afgelopen donderdag. De RVD liet weten dat de vorst en vorstin zojuist een bezoek aan de ambtswoning van Femke Halsema hadden gebracht om daar te spreken met twee Amsterdamse groepen over ‘de doorwerking van de situatie in Gaza en Israël in Nederland’. Het eerste gesprek was met straatcoaches, agenten, gemeenteambtenaren en jongerenwerkers, daarna volgde een kringgesprek met Amsterdammers met een Palestijnse, Joodse en Islamitische achtergrond over hun dagelijks leven en in de omgang met elkaar (Da's de foto hierboven met de onvermijdelijke Fatima Elatik). Met die eerste groep werd onder meer gesproken over het ‘Draaiboek Vrede’. Uit het persbericht: “Dit is ontstaan onder burgemeester Cohen in 2004 na de moord op Theo van Gogh. Het wordt ingezet als (inter)nationale gebeurtenissen leiden tot onrust in de stad. Doel is emoties te bedaren en escalatie en agressie tegen te gaan.” Die ontstaansgeschiedenis klopt niet helemaal.

Andere tijden. Niet meer de onze

Gaat ver terug dit maar Peter R. de Vries heeft dan ook een lang spoor van opsporing achtergelaten, en niet iedereen was daar even blij mee. Maar wie niet meer weet wie Steve Brown is/was, ze hadden ruzie in een ver verleden en die is nooit helemaal opgehelderd, noch bijgelegd. Dat alleen even voor de context. Maar waar het SENTIMENT van deze video (Niets Nieuws, 1997, vandaag opnieuw op YT gezet door AT5) natuurlijk in zit, is het simpele doch droevige feit dat de beide gesprekspartners allebei op de koude stenen van de hoofdstad op gewelddadige wijze aan hun einde kwamen, omdat ze beiden zowel koppig en eigenwijs als principieel en standvastig waren. “Iedereen komt een keer aan de beurt.“ Barman, een kouwe Heineken graag. En kidnap er zelf ook eentje.